อาหารกับการดำรงชีวิต

อาหารไม่เพียงแต่เป็นปัจจัยพื้นฐานในการดำรงชีวิต แต่ยังเป็นศิลปะและวัฒนธรรมที่สะท้อนถึงภูมิปัญญาของมนุษย์ การเรียนรู้เกี่ยวกับอาหารจึงเป็นการเรียนรู้เกี่ยวกับชีวิตและสังคม

เริ่มเรียนรู้

อาหารและโภชนาการที่ดีต่อสุขภาพ

หลักโภชนาการ 5 หมู่

การรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ในสัดส่วนที่เหมาะสมช่วยให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่จำเป็นครบถ้วน ประกอบด้วย โปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน วิตามิน และเกลือแร่

การกินตามวัย

ความต้องการสารอาหารแตกต่างกันตามช่วงวัย เด็กต้องการสารอาหารเพื่อการเจริญเติบโต ผู้ใหญ่ต้องการพลังงานเพื่อการทำงาน และผู้สูงอายุต้องการอาหารที่ย่อยง่าย

อาหารเพื่อสุขภาพ

อาหารที่มีประโยชน์ควรมีความหลากหลาย เน้นผักและผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี โปรตีนคุณภาพดี และไขมันที่มีประโยชน์ หลีกเลี่ยงอาหารแปรรูปและน้ำตาลมากเกินไป

สัดส่วนอาหารที่เหมาะสม

ผัก (40%) โปรตีน (30%) คาร์โบไฮเดรต (30%) ผลไม้ (10%) จานของคุณ ควรมีสัดส่วน
  • ผัก: ควรมีสัดส่วนมากที่สุดในจาน (40%) เพื่อให้ได้รับวิตามิน เกลือแร่ และใยอาหาร
  • โปรตีน: ควรมีประมาณ 1/4 ของจาน (30%) เช่น เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน ปลา ไข่ หรือโปรตีนจากพืช
  • คาร์โบไฮเดรต: ควรมีประมาณ 1/4 ของจาน (30%) เน้นธัญพืชไม่ขัดสี
  • ผลไม้: เป็นแหล่งของวิตามินและใยอาหาร ควรรับประทานหลังอาหาร

การเลือกซื้ออาหาร

หลักการเลือกซื้ออาหารสด

เนื้อสัตว์

เลือกเนื้อที่มีสีสดตามธรรมชาติ ไม่มีกลิ่นเหม็น เนื้อแน่น ไม่มีเมือกหรือน้ำเยิ้ม

ผักและผลไม้

เลือกผักที่สด ใบไม่เหี่ยว ไม่มีรอยช้ำ ผลไม้ควรมีสีสันสดใส ไม่มีรอยเน่าเสีย

อาหารทะเล

ปลาควรมีเหงือกสีแดงสด ตาใส ไม่จมลึก เนื้อแน่น กุ้งและปูควรมีเปลือกแข็ง มันวาว

ไข่

เลือกไข่ที่เปลือกสะอาด ไม่แตกร้าว เมื่อส่องดูจะเห็นไข่แดงอยู่ตรงกลาง

การอ่านฉลากโภชนาการ

ข้อมูลโภชนาการ หนึ่งหน่วยบริโภค: 1 ถ้วย (240 มล.) จำนวนหน่วยบริโภคต่อบรรจุภัณฑ์: 4 พลังงานทั้งหมด 120 กิโลแคลอรี ไขมันทั้งหมด 5 ก. 8%* ไขมันอิ่มตัว 3 ก. 15%* โซเดียม 120 มก. 5%* คาร์โบไฮเดรตทั้งหมด 15 ก. 5%* โปรตีน 5 ก. 10%* * ร้อยละของปริมาณที่แนะนำต่อวัน

1. ขนาดบริโภค: ดูปริมาณที่แนะนำต่อการบริโภค 1 ครั้ง

2. พลังงาน: แสดงปริมาณแคลอรี่ต่อหนึ่งหน่วยบริโภค

3. สารอาหาร: ตรวจสอบปริมาณไขมัน โซเดียม น้ำตาล และสารอาหารอื่นๆ

4. ร้อยละของปริมาณที่แนะนำต่อวัน: แสดงว่าอาหารนั้นมีสารอาหารคิดเป็นกี่เปอร์เซ็นต์ของปริมาณที่ควรได้รับต่อวัน

เคล็ดลับการเลือกซื้ออาหาร

วางแผนก่อนซื้อ

เขียนรายการสิ่งที่ต้องซื้อไว้ล่วงหน้า วางแผนเมนูอาหารสำหรับสัปดาห์ เพื่อลดการซื้อของที่ไม่จำเป็น

เลือกตามฤดูกาล

ผักและผลไม้ตามฤดูกาลมักมีรสชาติดีกว่า ราคาถูกกว่า และมีคุณค่าทางโภชนาการสูงกว่า

ตรวจสอบวันหมดอายุ

ตรวจสอบวันผลิตและวันหมดอายุของอาหารทุกครั้ง โดยเฉพาะอาหารแช่เย็นและแช่แข็ง

อุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องใช้ในการประกอบอาหาร

อุปกรณ์พื้นฐานในครัว

มีดครัว (มีดสับ, มีดปอก, มีดหั่น)
เขียง (ไม้, พลาสติก)
หม้อและกระทะหลากขนาด
ทัพพี, ตะหลิว, ช้อนตัก
ถ้วยตวง, ช้อนตวง
ชามผสม, อ่างผสม
ที่กรอง, ตะแกรง
เครื่องปั่น, เครื่องผสม

อุปกรณ์เฉพาะทาง

อุปกรณ์ทำขนม

พิมพ์ขนม, เครื่องตีแป้ง, ถุงบีบครีม, แม่พิมพ์คุกกี้, เครื่องชั่ง

อุปกรณ์ทำอาหารไทย

ครกและสาก, มีดสับ, กระทะใบบัว, หวดนึ่งข้าว, ลังถึง

อุปกรณ์ทำอาหารญี่ปุ่น

มีดซาชิมิ, เสื่อม้วนซูชิ, หม้อหุงข้าวแบบญี่ปุ่น, ถ้วยดาชิ

อุปกรณ์ทำอาหารตะวันตก

เครื่องทำพาสต้า, เครื่องบดเนื้อ, เตาอบ, เครื่องตีครีม

การดูแลรักษาอุปกรณ์ครัว

มีดและของมีคม

  • • ล้างและเช็ดให้แห้งทันทีหลังใช้งาน
  • • ลับมีดอย่างสม่ำเสมอ
  • • เก็บในที่แห้งและปลอดภัย
  • • ใช้เขียงที่เหมาะสมกับประเภทของมีด

หม้อและกระทะ

  • • ล้างด้วยน้ำอุ่นและน้ำยาล้างจานอ่อนๆ
  • • หลีกเลี่ยงการใช้ฝอยขัดที่หยาบเกินไป
  • • สำหรับกระทะเหล็กหล่อ ต้องปรุงน้ำมันหลังล้าง
  • • เก็บในที่แห้งเพื่อป้องกันสนิม

เครื่องใช้ไฟฟ้า

  • • อ่านคู่มือการใช้งานก่อนใช้
  • • ถอดปลั๊กทุกครั้งก่อนทำความสะอาด
  • • ห้ามจุ่มส่วนมอเตอร์ลงในน้ำ
  • • ทำความสะอาดทันทีหลังใช้งาน
  • • เก็บในที่แห้งและปลอดภัย

การเตรียมวัตถุดิบ

เทคนิคการเตรียมวัตถุดิบ

การล้างวัตถุดิบ

ล้างผักและผลไม้ด้วยน้ำสะอาด อาจใช้น้ำส้มสายชูหรือเกลือเพื่อช่วยขจัดสารเคมีตกค้าง เนื้อสัตว์ควรล้างอย่างรวดเร็วด้วยน้ำเย็นเพื่อลดการปนเปื้อนของแบคทีเรีย

การหั่นและสไลซ์

ใช้มีดที่คมและเขียงที่สะอาด หั่นวัตถุดิบให้มีขนาดสม่ำเสมอเพื่อให้สุกพร้อมกัน การหั่นแต่ละแบบ (สี่เหลี่ยม, ลูกเต๋า, บาง, หนา) มีผลต่อรสชาติและเนื้อสัมผัสของอาหาร

การหมักและปรุงรส

การหมักเนื้อสัตว์ช่วยให้เนื้อนุ่มและมีรสชาติดีขึ้น ควรหมักในตู้เย็นอย่างน้อย 30 นาที หรือนานกว่านั้นขึ้นอยู่กับสูตรอาหาร ใช้ภาชนะแก้วหรือพลาสติกสำหรับการหมัก

การละลายอาหารแช่แข็ง

ละลายอาหารแช่แข็งในตู้เย็นอย่างช้าๆ (ใช้เวลา 8-24 ชั่วโมง) เพื่อความปลอดภัย หลีกเลี่ยงการละลายที่อุณหภูมิห้องเป็นเวลานาน หากต้องการเร่งการละลาย ให้แช่ในน้ำเย็นและเปลี่ยนน้ำทุก 30 นาที

การเตรียมวัตถุดิบตามประเภท

เนื้อสัตว์: ล้างเร็วๆ ซับให้แห้ง หั่นตามเส้นใย หมักให้นุ่ม
อาหารทะเล: ล้าง ทำความสะอาด แกะเปลือก ตัดแต่ง เก็บเย็น
ผัก: ล้าง ปอก หั่น สไลซ์ ตามความเหมาะสมของเมนู
ผลไม้: ล้าง ปอก คว้าน หั่น ตามลักษณะการใช้งาน
ธัญพืช: ล้าง แช่น้ำ (ถ้าจำเป็น) สะเด็ดน้ำ
สมุนไพร: ล้าง เด็ดใบ สับ บด ตามสูตรอาหาร

การจัดเตรียมวัตถุดิบล่วงหน้า

การเตรียมวัตถุดิบล่วงหน้าช่วยประหยัดเวลาในการทำอาหาร โดยเฉพาะสำหรับมื้ออาหารที่ต้องใช้วัตถุดิบหลายอย่าง

  • หั่นผักและเก็บในกล่องมีฝาปิดในตู้เย็น (ใช้ได้ 2-3 วัน)
  • เตรียมซอสและน้ำสลัดล่วงหน้า (เก็บได้ 3-5 วัน)
  • หมักเนื้อสัตว์และแช่แข็ง (เก็บได้ 1-3 เดือน)
  • ปรุงอาหารจำพวกสตูและแกงล่วงหน้า (รสชาติจะดีขึ้นเมื่อเก็บไว้ 1 วัน)

เทคนิคการหั่นพื้นฐาน

Julienne (จูเลียน)

การหั่นเป็นเส้นยาวบางๆ คล้ายไม้ขีดไฟ เหมาะสำหรับผักที่