วรรณคดีและวรรณกรรมไทย

นิทานพื้นบ้าน เรื่องเล่า และตำนาน

ปลาบู่ทอง

นิทานพื้นบ้านเรื่องปลาบู่ทองเล่าถึงเรื่องราวของหญิงสาวที่ถูกแม่เลี้ยงใจร้ายกลั่นแกล้ง แต่ได้รับความช่วยเหลือจากปลาบู่ทองซึ่งเป็นแม่ที่กลับชาติมาเกิด

สังข์ทอง

สังข์ทองเป็นนิทานพื้นบ้านที่เล่าถึงเรื่องราวของพระสังข์ผู้อาศัยอยู่ในหอยสังข์ทอง และต้องเผชิญกับการผจญภัยมากมายก่อนจะได้ครองรักกับนางรจนา

ท้าวแสนปม

ท้าวแสนปมเป็นนิทานพื้นบ้านอีสานที่เล่าถึงชายหนุ่มผู้มีปมทั่วร่างกาย แต่ภายใต้รูปลักษณ์ภายนอกที่น่าเกลียดนั้น เขาเป็นผู้มีจิตใจงดงามและมีความสามารถพิเศษ

ตำนานพระธาตุพนม

ตำนานพระธาตุพนมเล่าถึงประวัติความเป็นมาของพระธาตุพนม ปูชนียสถานสำคัญของภาคอีสาน ที่เชื่อกันว่าบรรจุพระอุรังคธาตุ (กระดูกส่วนหน้าอก) ของพระพุทธเจ้า

บทอาขยาน

พ่อค้าเร่

พ่อค้าเร่เดินร้องเร่ขายของ

ทั้งของคาวของหวานมีครบครัน

ขนมจีนน้ำยาน่ากินจัง

ทั้งข้าวแกงกับข้าวมีพร้อมพรั่ง

ขนมหวานมากมายหลายอย่างนัก

ทั้งลอดช่องแตงไทยใครก็ชัง

ทองหยิบทองหยอดฉาบเชื่อมมั่ง

ขนมชั้นสีสวยช่วยชวนมอง

วิชาหาเงิน

วิชาหาเงินนั้นมีถมไป

แต่วิชาเก็บเงินนั้นยากใหญ่

ถ้าเก็บเงินไม่เป็นก็เห็นไหม

ถึงหาเงินได้มากมายก็หมดไป

ถ้าเก็บเงินเป็นเห็นจะดีกว่า

ถึงหาเงินได้น้อยค่อยเรื่องไป

ค่อยเก็บหอมรอมริบก็นับได้

ค่อยกลายเป็นเงินก้อนโตโอใหญ่

นิราศภูเขาทอง (สุนทรภู่)

เป็นถิ่นไทยให้เกิดกำเนิดมา

เป็นบ้านเมืองของเราเหล่าประชา

เป็นมรดกตกทอดของชาติไทย

เราทุกคนต้องรักและหวงแหน

ถิ่นแดนทองของไทยให้ยิ่งใหญ่

ร่วมน้ำใจรักษาให้มั่นคง

เพื่อลูกหลานไทยได้เป็นเจ้าของ

ดำรงคงความเป็นไทยให้ยืนยง

วิเคราะห์คุณค่าวรรณศิลป์ จริยธรรม และความคิดในเรื่อง

คุณค่าทางวรรณศิลป์

วรรณคดีและวรรณกรรมไทยมีคุณค่าทางวรรณศิลป์ที่โดดเด่นในหลายด้าน:

การเล่นคำและเล่นเสียง - การใช้คำที่มีเสียงสัมผัสคล้องจองกัน ทำให้เกิดความไพเราะและง่ายต่อการจดจำ
การใช้โวหารภาพพจน์ - การใช้อุปมา อุปไมย บุคลาธิษฐาน และภาพพจน์อื่นๆ เพื่อสร้างจินตภาพที่ชัดเจนและสื่อความหมายลึกซึ้ง
การใช้ฉันทลักษณ์ - การแต่งคำประพันธ์ตามรูปแบบฉันทลักษณ์ต่างๆ เช่น กลอน โคลง ฉันท์ กาพย์ ร่าย
การพรรณนาโวหาร - การใช้ถ้อยคำที่สละสลวยในการพรรณนาให้ผู้อ่านเกิดอารมณ์คล้อยตาม

ตัวอย่างเช่น ในบทอาขยาน "พ่อค้าเร่" มีการใช้คำที่มีเสียงสัมผัสสระและสัมผัสอักษรอย่างไพเราะ และมีการพรรณนาอาหารต่างๆ ที่ทำให้ผู้อ่านเกิดจินตภาพและความรู้สึกอยากรับประทานอาหารเหล่านั้น

คุณค่าทางจริยธรรม

วรรณคดีและวรรณกรรมไทยสอดแทรกคุณค่าทางจริยธรรมที่สำคัญหลายประการ:

ความกตัญญูกตเวที - เช่น ในเรื่องปลาบู่ทอง ที่แสดงถึงความกตัญญูของแม่ที่กลับชาติมาเกิดเพื่อช่วยเหลือลูก
ความอดทนต่อความยากลำบาก - เช่น ในเรื่องสังข์ทอง ที่พระสังข์ต้องอดทนต่อความยากลำบากต่างๆ
การไม่ตัดสินคนจากรูปลักษณ์ภายนอก - เช่น ในเรื่องท้าวแสนปม ที่แม้จะมีรูปร่างน่าเกลียด แต่มีจิตใจงดงาม
ความประหยัดอดออม - เช่น ในบทอาขยาน "วิชาหาเงิน" ที่สอนให้รู้จักเก็บออมเงินทอง

บทอาขยาน "วิชาหาเงิน" เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของการสอนคุณธรรมเรื่องความประหยัดอดออม โดยชี้ให้เห็นว่าการรู้จักเก็บเงินเป็นทีละน้อยจะนำไปสู่ความมั่งคั่งในอนาคต ซึ่งเป็นแนวคิดที่มีคุณค่าและสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้

คุณค่าทางความคิด

วรรณคดีและวรรณกรรมไทยสะท้อนแนวคิดและปรัชญาที่ลึกซึ้ง:

แนวคิดเรื่องกฎแห่งกรรม - ความเชื่อว่าทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว ปรากฏในวรรณกรรมหลายเรื่อง
แนวคิดเรื่องความไม่เที่ยงของชีวิต - สะท้อนให้เห็นว่าชีวิตมีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ
แนวคิดเรื่องความพอเพียง - การดำเนินชีวิตอย่างพอประมาณและมีเหตุผล
แนวคิดเรื่องความสามัคคี - การร่วมแรงร่วมใจกันเพื่อความสำเร็จ

ในนิราศภูเขาทองของสุนทรภู่ สะท้อนแนวคิดเรื่องความรักชาติและการเห็นคุณค่าของมรดกทางวัฒนธรรม ซึ่งเป็นแนวคิดที่ยังคงมีความสำคัญในสังคมไทยปัจจุบัน นอกจากนี้ยังแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการอนุรักษ์และสืบทอดมรดกทางวัฒนธรรมให้คงอยู่สืบไป

การวิเคราะห์เปรียบเทียบ

วรรณกรรม	คุณค่าทางวรรณศิลป์	คุณค่าทางจริยธรรม	คุณค่าทางความคิด
นิทานพื้นบ้าน	การเล่าเรื่องที่เรียบง่าย ใช้ภาษาที่เข้าใจง่าย	สอนให้ทำความดี มีความกตัญญู	แนวคิดเรื่องกฎแห่งกรรม
บทอาขยาน	การใช้คำที่มีสัมผัสคล้องจอง ง่ายต่อการจดจำ	สอนคุณธรรมต่างๆ เช่น ความประหยัด	แนวคิดเรื่องการดำเนินชีวิตอย่างมีหลักการ
วรรณคดีของสุนทรภู่	การใช้ภาษาที่ไพเราะ มีการใช้โวหารภาพพจน์ที่งดงาม	สอนให้รักชาติ รักถิ่นกำเนิด	แนวคิดเรื่องความรักชาติและการอนุรักษ์วัฒนธรรม